अरण्य-काण्ड > शूपर्णखां का खर को युद्ध के लिए उकसाना
Shuurpanakha comes again to her brother Khara to report that all the fourteen demons sent by him are
slain by Rama. She persuades him to wage a war against Rama and Lakshmana and annihilate them for they
intruded into Dandaka and there is every possibility of onslaught by them on demons.
स पुनः पतिताम् दृष्ट्वा क्रोधात् शूर्पणखाम् खरः |
उवाच व्यक्तता वाचा ताम् अनर्थ अर्थम् आगताम् || ३-२१-१
उवाच व्यक्तता वाचा ताम् अनर्थ अर्थम् आगताम् || ३-२१-१
On seeing Shuurpanakha who came back only to wreck havoc on demonic race and again fell before him as
before, Khara spoke this sentence to her in clear terms in all his fury. [3-21-1]
मया तु इदानीम् शूराः ते राक्षसा पिशित अशनाः |
त्वत् प्रियार्थम् विनिर्दिष्टाः किम् अर्थम् रुद्यते पुनः || ३-२१-२
त्वत् प्रियार्थम् विनिर्दिष्टाः किम् अर्थम् रुद्यते पुनः || ३-२१-२
"What for your are howling again when I have just now commanded those fearless flesh eating demons in
order to fulfill your wish? [3-21-2]
भक्ताः चैव अनुरक्ताः च हिताः च मम नित्यशः |
हन्यमाना अपि न हन्यन्ते न न कुर्युः वचो मम || ३-२१-३
हन्यमाना अपि न हन्यन्ते न न कुर्युः वचो मम || ३-२१-३
"Those demons are my admirers, adherers and they always remained my well-wishers, hence there is no
question of their non-accomplishment of my orders. [3-21-3]
किम् एतत् श्रोतुम् इच्छ्हामि कारणम् यत् कृते पुनः |
हा नाथ इति विनर्दन्ती सर्पवत् चेष्टसे क्षितौ || ३-२१-४
हा नाथ इति विनर्दन्ती सर्पवत् चेष्टसे क्षितौ || ३-२१-४
"Owing to what you are highly bawling by saying, 'haa, lord' and wriggle on the ground like a snake?
I would like to know the reason for all this, what is it? [3-21-4]
अनाथ वत् विलपसि किम् नु नाथे मयि स्थिते |
उत्तिष्ठोत्तिष्ठ मा मैवम् वैक्लव्यम् त्यज्यताम् इति || ३-२१-५
उत्तिष्ठोत्तिष्ठ मा मैवम् वैक्लव्यम् त्यज्यताम् इति || ३-२१-५
"I am here to take care of you, then why should you really cry out like an uncared-for being, get up...get
up, and ward off this sort of perplexity." Thus Khara said to Shuurpanakha. [3-21-5]
इति एवम् उक्ता दुर्धर्षा खरेण परिसान्त्विता |
विमृज्य नयने स अस्रे खरम् भ्रातरम् अब्रवीत् || ३-२१-६
विमृज्य नयने स अस्रे खरम् भ्रातरम् अब्रवीत् || ३-२१-६
She that Shuurpanakha who is otherwise an unassuageable one is wholly pacified when Khara spoke to her
thus that way, and she on dabbing her tearful eyes then spoke to her brother Khara. [3-21-6]
अस्मि इदानीम् अहम् प्रप्ता हत श्रवण नासिका |
शोणित ओघ परिक्लिन्ना त्वया च परिसमन्विता || ३-२१-७
शोणित ओघ परिक्लिन्ना त्वया च परिसमन्विता || ३-२१-७
"I came to you just a while back with my ears and nose chopped off and wet with gushes of blood, and
you too have comforted me, isn't it. [3-21-7]
प्रेषिताः च त्वया शूरा राक्षसाः ते चतुर् दश |
निहन्तुम् राघवम् घोराम् मत् प्रियार्थम् स लक्ष्मणम् || ३-२१-८
निहन्तुम् राघवम् घोराम् मत् प्रियार्थम् स लक्ष्मणम् || ३-२१-८
"Oh, valiant brother, for my delight you too have sent fourteen demons to eliminate that atrocious Rama
along with Lakshmana, isn't it? [3-21-8]
ते तु रामेण सामर्षाः शूल पट्टिस पाणयः |
समरे निहताः सर्वे सायकैः मर्म भेदिभिः || ३-२१-९
समरे निहताः सर्वे सायकैः मर्म भेदिभिः || ३-२१-९
"But they all who handled their spears and bolts along with an envious anger are killed in a fight with
Rama by his arrows that cleave the crucial parts of his opponents. [3-21-9]
तान् भूमौ पतितान् दृष्ट्वा क्षणेन एव महाजवान् |
रामस्य च महत् कर्म महान् त्रासो अभवन् मम || ३-२१-१०
रामस्य च महत् कर्म महान् त्रासो अभवन् मम || ३-२१-१०
"On seeing those highly impetuous demons falling to earth in a trice, and even on seeing the unusual
deed of Rama in felling them, I am highly alarmed. [3-21-10]
सा अस्मि भीता समुद्विग्ना विषण्णा च निशाचर |
शरणम् त्वाम् पुनः प्राप्ता सर्वतो भय दर्शिनी || ३-२१-११
शरणम् त्वाम् पुनः प्राप्ता सर्वतो भय दर्शिनी || ३-२१-११
"Oh me! I am alarmed, fully frenzied, and even despaired, oh, nightwalker Khara, and beholding dread
everywhere again I have come seeking your refuge. [3-21-11]
विषाद नक्र अध्युषिते परित्रास ऊर्मि मालिनि |
किम् माम् न त्रायसे मग्नाम् विपुले शोक सागरे || ३-२१-१२
किम् माम् न त्रायसे मग्नाम् विपुले शोक सागरे || ३-२१-१२
"Why do not you rescue me when I am drowned in a vast ocean called grief, wherein each pervasive crocodile
is despair and each swelling wave is fright. [3-21-12]
एते च निहता भूमौ रामेण निशितैः शरैः |
ये च मे पदवीम् प्राप्ता राक्षसाः पिशित अशनाः || ३-२१-१३
ये च मे पदवीम् प्राप्ता राक्षसाः पिशित अशनाः || ३-२१-१३
"Besides, those flesh-eating demons that have followed me are also felled by Rama with his sharp arrows,
for whom I have a contrite heart. [3-21-13]
मयि ते यदि अनुक्रोशो यदि रक्षःसु तेषु च |
रामेण यदि शक्तिः ते तेजो वा अस्ति निशा चर || ३-२१-१४
दण्डकारण्य निलयम् जहि राक्षस कण्टकम् |
रामेण यदि शक्तिः ते तेजो वा अस्ति निशा चर || ३-२१-१४
दण्डकारण्य निलयम् जहि राक्षस कण्टकम् |
"If you have mercy on me, and even on those dead demons, and if ability and animation are still left
in you to cope with Rama, oh, nightwalker, kill that Rama who is a thorn in the side of demons dwelling
in Dandaka forest. [3-21-14, 15a]
यदि रामम् अमित्रघ्नम् न त्वम् अद्य वधिष्यसि || ३-२१-१५
तव चैव अग्रतः प्राणान् त्यक्ष्यामि निरपत्रपा |
तव चैव अग्रतः प्राणान् त्यक्ष्यामि निरपत्रपा |
"If you are not going to kill that enemy destroyer Rama now itself, I will give up my life unhesitatingly,
that too in your fore, that too now itself.
Or
If you are not going to kill that enemy destroyer Rama now itself, now itself I will give up my life
than living a shameless life with these lopped ears and nose. [3-21-15b, 16a]
बुद्ध्या अहम् अनुपश्यामि न त्वम् रामस्य संयुगे || ३-२१-१६
स्थातुम् प्रति मुखे शक्तः स बलो अपि महा रणे |
शूरमानी न शूरः त्वम् मिथ्या आरोपित विक्रमः || ३-२१-१७
स्थातुम् प्रति मुखे शक्तः स बलो अपि महा रणे |
शूरमानी न शूरः त्वम् मिथ्या आरोपित विक्रमः || ३-२१-१७
"I can perceive instinctually that you are incapable of affronting Rama in a given crucial battle, even
if your are with all your forces on the battlefield, and you assert yourself a valiant, but you are
just vainglorious. [3-21-16b, 17]
अपयाहि जन स्थानात् त्वरितः सह बान्धवः |
जहि त्वम् समरे मूढान् यथा तु कुलपांसन || ३-२१-१८
मानुषौ तौ न शक्नोषि हन्तुम् वै राम लक्ष्मणौ |
निःसत्त्वस्य अल्प वीर्यस्य वासः ते कीदृशः तु इह || ३-२१-१९
जहि त्वम् समरे मूढान् यथा तु कुलपांसन || ३-२१-१८
मानुषौ तौ न शक्नोषि हन्तुम् वै राम लक्ष्मणौ |
निःसत्त्वस्य अल्प वीर्यस्य वासः ते कीदृशः तु इह || ३-२१-१९
"Kill those two, Rama and Lakshmana, as they are just humans, or else, if you are incapable of doing
so, really what for is your stay here in Janasthaana with your trivial stamina and trifling sinews like
a stupid blemishing his clan, then get out of this Janasthaana at once along with your hench-demons.
[3-21-18, 19]
राम तेजो अभिभूतो हि त्वम् क्षिप्रम् विनशिष्यसि |
स हि तेजः समायुक्तो रामो दशरथात्मजः || ३-२१-२०
स हि तेजः समायुक्तो रामो दशरथात्मजः || ३-२१-२०
"You will completely and quickly evanish, indeed, subjugated by resplendence of Rama, for that Dasharatha's
son Rama possess that kind of resplendence, in effect. [3-21-20]
भ्राता च अस्य महा वीर्यो येन च अस्मि विरूपिता |
एवम् विलाप्य बहुशो राक्ष्सी प्रदरोदरी || ३-२१-२१
भ्रातुः समीपे शोक आर्ता नष्ट संज्ञा बभूव ह |
कराभ्याम् उदरम् हत्वा रुरोद भृश दुःखिता || ३-२१-२२
एवम् विलाप्य बहुशो राक्ष्सी प्रदरोदरी || ३-२१-२१
भ्रातुः समीपे शोक आर्ता नष्ट संज्ञा बभूव ह |
कराभ्याम् उदरम् हत्वा रुरोद भृश दुःखिता || ३-२१-२२
"And, by whom I am misshapen that brother of Rama too is a highly vigorous one..." in this way on saying
Shuurpanakha bawled variously in the presence of her brother, Khara, and then anguished by her own affliction
that demoness with a cave like belly started hitting her paunch with both of her hands, and what is
more, she swooned. [3-21-21, 22]
इति वाल्मीकि रामायणे आदि काव्ये किष्किन्ध काण्डे एक विंशः सर्गः