DONATE NOW - UPI
सुन्दर-काण्ड > अशोक वाटिका में रावण का प्रवेश
In this chapter Hanuma sees Ravana entering Ashoka garden with a retinue of his wives following
him.
तथा विप्रेक्षमाणस्य वनम् पुष्पितपादपम् |
विचिन्वतश्च वैदेहीम् किंचिच्चेषा निशाभवत् || ५-१८-१
विचिन्वतश्च वैदेहीम् किंचिच्चेषा निशाभवत् || ५-१८-१
A little of the night was left while Hanuma was searching like that for Seetha in the garden with
flowers in blossom.
षडङ्गवेदविदुषाम् क्रतुप्रवरयाजिनाम् |
शुश्राव ब्रह्मघोषान् स विरात्रे ब्रह्मरक्षसाम् || ५-१८-२
शुश्राव ब्रह्मघोषान् स विरात्रे ब्रह्मरक्षसाम् || ५-१८-२
That Hanuma heard Vedic sounds early in the morning of Brahma Rakshasas well versed in six parts
of Vedas and those who performed excellent sacrifices.
अथ मङ्गलवादित्रशब्दैः श्रुतिमनोहरैः |
प्रबुध्यत महाबाहुर्दशग्रीवो महाबलः || ५-१८-३
प्रबुध्यत महाबाहुर्दशग्रीवो महाबलः || ५-१८-३
Thereafter Ravana with great arms and great prowess was woken by the sounds of various auspicious
musical instruments pleasing to the ear.
विबुध्य तु यथाकालम् राक्षसेन्द्रः प्रतापवान् |
स्रस्तमाल्याम्बरधरो वैदेहीमन्वचिन्तयात् || ५-१८-४
स्रस्तमाल्याम्बरधरो वैदेहीमन्वचिन्तयात् || ५-१८-४
The king of rakshasas with great might woke up at the appropriate hour wearing slippery flower
garlands remembered about Seetha.
भृशं नियुक्तस्तस्याम् च मदनेन मदोत्कटः |
न स तं राक्षसः कामं शशाकात्मनि गूहितुम् || ५-१८-५
न स तं राक्षसः कामं शशाकात्मनि गूहितुम् || ५-१८-५
In that Seetha's matter, directed a lot by the god of love and excited by passion, that Rakshasa
was not capable to suppress in self that desire.
स सर्वाभरणैर्युक्तो बिभच्छ्रियमनुत्तमाम् |
तां नगैर्बहुभिर्जुष्टाम् सर्वपुष्पफलोपगैः || ५-१८-६
तां नगैर्बहुभिर्जुष्टाम् सर्वपुष्पफलोपगैः || ५-१८-६
Together with all ornaments wearing great glory that Ravana entered that Ashoka garden having a
lot of trees with all fruits and flowers.
वृतां पुष्करिणीभिश्च नानापुष्पोपशोभिताम् |
सदामदैश्च विहगैर्विचित्राम् परमाद्भुताम् || ५-१८-७
सदामदैश्च विहगैर्विचित्राम् परमाद्भुताम् || ५-१८-७
Ravana entered that great wonderful Ashoka garden together with lakes, shone by various flowers,
brilliant with birds always in rut.
ईहामृगैश्च विविधैर्जुष्टां डृष्टिमनोहरैः |
वीथीः संप्रेक्षमाणश्च मणिकाञ्चनतोरणाः || ५-१८-८
नानामृगगणाकीर्णां फलैः प्रपतितैर्वृताम् |
अशोकवनकामेव प्राविशत्संततद्रुमाम् || ५-१८-९
वीथीः संप्रेक्षमाणश्च मणिकाञ्चनतोरणाः || ५-१८-८
नानामृगगणाकीर्णां फलैः प्रपतितैर्वृताम् |
अशोकवनकामेव प्राविशत्संततद्रुमाम् || ५-१८-९
Ravana entered Ashoka garden seeing archways of gold and gems crowded by artificial deer of various
kinds ravishing eyes and mind, filled with animals of various kinds, together with fallen fruits and full of trees.
अङ्गनाशतमात्रं तु तं व्रजन्तमनुव्रजत् |
महेन्द्रमिव पौलस्त्यम्ं देवगन्धर्वयोषितः || ५-१८-१०
महेन्द्रमिव पौलस्त्यम्ं देवगन्धर्वयोषितः || ५-१८-१०
While He was going only a hundred of women followed that Ravana like Deva and Gandharva women following
Indra.
दीपिकाः काञ्चनीः काश्चिज्जगृहुस्तत्र योषितः |
वालव्यजनहस्ताश्च तालवृन्तानि चापराः || ५-१८-११
वालव्यजनहस्ताश्च तालवृन्तानि चापराः || ५-१८-११
There some women bore lamps of gold; some others carried chowries; some others had fans of Palmyra
leaves in their hands.
काञ्चनैरपि भृङ्गारैर्जह्रुः सलिलमग्रतः |
मण्डलागान् ब्रुसींश्चापि गृह्यान्याः पृष्ठतो ययुः || ५-१८-१२
मण्डलागान् ब्रुसींश्चापि गृह्यान्याः पृष्ठतो ययुः || ५-१८-१२
Some women carried water in small vessels of gold; some others followed in the back taking pillows
with circular ends.
काचिद्रत्नमयीं स्थालीं पूर्णां पानस्य ब्राजतम् |
दक्षिणा दक्षिणेनैव तदा जग्राह पाणिना || ५-१८-१३
दक्षिणा दक्षिणेनैव तदा जग्राह पाणिना || ५-१८-१३
One woman to the right of Ravana held with her right hand a vessel with gem stones filled with
liqour.
राजहंसप्रतीकाशं चत्रं पूर्णशशिप्रभम् |
सौवर्णदण्डमपरा गृहीत्वा पृष्ठतो ययौ || ५-१८-१४
सौवर्णदण्डमपरा गृहीत्वा पृष्ठतो ययौ || ५-१८-१४
Another woman went at back taking an umbrella equalling a royal swan with the radiance of full
moon with a golden handle.
निद्रामदपरीताक्ष्यो रावनस्योत्तमाः स्त्रियः |
अनुजग्मुः पतिं वीरम् घनम् विद्युल्लता इव || ५-१८-१५
अनुजग्मुः पतिं वीरम् घनम् विद्युल्लता इव || ५-१८-१५
With sleepy eyes best women of Ravana followed mighty husband like lightning following a cloud.
व्याविद्धहारकेयूराः समामृदितवर्णकाः |
समागळितकेशान्ताः सस्वेदवदनास्तथा || ५-१८-१६
घोर्णन्त्यो मदशेषेण निद्रया च शुभाननाः |
स्वेदक्लिष्टाङ्गकुसुमाः सुमाल्याकुलमूर्धजाः || ५-१८-१७
प्रयान्तं नैरृतपतिं नार्यो मदिरलोचनाः |
बहुमानाच्च कामाच्च प्रिया भार्यास्तमन्वयुः || ५-१८-१८
समागळितकेशान्ताः सस्वेदवदनास्तथा || ५-१८-१६
घोर्णन्त्यो मदशेषेण निद्रया च शुभाननाः |
स्वेदक्लिष्टाङ्गकुसुमाः सुमाल्याकुलमूर्धजाः || ५-१८-१७
प्रयान्तं नैरृतपतिं नार्यो मदिरलोचनाः |
बहुमानाच्च कामाच्च प्रिया भार्यास्तमन्वयुः || ५-१८-१८
With displaced necklaces and armlets, with effaced cover of sandal-paste, with dishevelled hair,
and also with sweaty faces, staggering due to surviving trace of liquor and due to sleepiness, with shrivelled
flowers on perspiring bodies, with dishevelled hair along with good garlands, with intoxicating eyes, women who
were dear wives followed that king of Rakshasas who was going due to respect and due to love.
स च कामपराधीनः पतिस्तासां महाबलः |
सीतासक्तमना मन्दो मन्दाञ्चितगतिर्बभौ || ५-१८-१९
सीतासक्तमना मन्दो मन्दाञ्चितगतिर्बभौ || ५-१८-१९
Husband of those women, of great might, who was surrendered to lust, that Ravana also who was dull
witted, with his mind interested in Seetha shone with a slow and beautiful gait.
ततः काञ्चीनिनादं च नूपुराणाम् च निस्वनम् |
शुश्राव परमस्त्रीणां स कपिर्मारुतात्मजः || ५-१८-२०
शुश्राव परमस्त्रीणां स कपिर्मारुतात्मजः || ५-१८-२०
Thereafter that Hanuma, the son of wind-god heard the sound of waist-bands and the sound of anklets
of those excellent women.
तं चाप्रतिमकर्माणमचिन्त्यबलपौरुषम् |
द्वारदेशमनुप्राप्तं ददर्श हनुमान् कपिः || ५-१८-२१
द्वारदेशमनुप्राप्तं ददर्श हनुमान् कपिः || ५-१८-२१
Hanuma the monkey saw that Ravana also, performer of deeds without an equal, with unfathomable
might and virility, reaching the entrance region.
दीपिकाभिरनेकाभिः समन्तादवभासितम् |
गन्धतैलावसिक्ताभिर्द्रियमाणाभिरग्रतः || ५-१८-२२
गन्धतैलावसिक्ताभिर्द्रियमाणाभिरग्रतः || ५-१८-२२
Wettened by fragrant oil, being carried in front of Ravana, Hanuma saw Ravana being shone in all
directions by many lamps.
कामदर्पमदैर्युक्तं जिह्मताम्रायतेक्षणम् |
समक्षमिव कन्दर्पमपविद्धशरासनम् || ५-१८-२३
समक्षमिव कन्दर्पमपविद्धशरासनम् || ५-१८-२३
Hanuma saw Ravana together with lust, vanity and intoxication, with wide red eyes which were slanted,
like the god of love in person with bow kept at a distance.
मथितामृतफेनाभमरजोवस्त्रमुत्तमम् |
सलीलमनुकर्षन्तं विमुक्तं सक्तमङ्गदे || ५-१८-२४
सलीलमनुकर्षन्तं विमुक्तं सक्तमङ्गदे || ५-१८-२४
Hanuma saw Ravana playfully readjusting his excellent upper garment with the luster of churned
nectar froth, without stain,slipping being entangled in armlet.
तं पत्रविटपे लीनः अत्रपुष्पघनावृतह् |
समीपमिव संक्रान्तं निध्यातुमुपचक्रमे || ५-१८-२५
समीपमिव संक्रान्तं निध्यातुमुपचक्रमे || ५-१८-२५
Hanuma blended in a branch full of leaves covered by groups of leaves and flowers started to see
that Ravana as though coming near Him.
अवेक्षमाणस्तु ततो ददर्श कपिकुञ्जरः |
रूपयौवनसंपन्ना रावणस्य वरस्तियः || ५-१८-२६
रूपयौवनसंपन्ना रावणस्य वरस्तियः || ५-१८-२६
Thereafter Hanuma, the best among Vanaras looking in all directions saw best women of Ravana full
of beauty and youth.
ताभिः परिवृतो राजा सुरूपाभिर्महायशाः |
तस्मृगद्विजसम्घष्टं प्रविष्टः प्रमदावनम् || ५-१८-२७
तस्मृगद्विजसम्घष्टं प्रविष्टः प्रमदावनम् || ५-१८-२७
King of great fame, Ravana, together with those women with good appearance entered that garden
resounded by animals and birds.
क्षीबो विचित्राभरणः शङ्कुकर्णो महाबलः |
तेन विश्रवसः पुत्रः स दृष्टो राक्षसाधिपः || ५-१८-२८
वृतः परमनारीभिस्ताराभिरिव चन्द्रामाः |
तं ददर्श महातेजास्तेजोवन्तं महाकपिः || ५-१८-२९
तेन विश्रवसः पुत्रः स दृष्टो राक्षसाधिपः || ५-१८-२८
वृतः परमनारीभिस्ताराभिरिव चन्द्रामाः |
तं ददर्श महातेजास्तेजोवन्तं महाकपिः || ५-१८-२९
That king of Rakshasas who was intoxicated with wonderful ornaments, with pointed ears, son of
Visravasa was like the moon together with stars, together with best women was seen by Hanuma. That great Vanara
with great brilliance saw that Ravana with glory.
रावणोऽयम् महाबाहुरिति संचिन्त्य वानरः |
अवप्लुतो महातेजा हनुमान्मारुतात्मजः || ५-१८-३०
अवप्लुतो महातेजा हनुमान्मारुतात्मजः || ५-१८-३०
The son of god of wind Vanara Hanuma of great brilliance thinking thus "This long armed one is
Ravana", jumped down.
स तथाप्युग्रतेजाः सन्निर्धूतस्तस्य तेजसा |
पत्रगुह्यान्तरे सक्तो हनुमान् संवृतोऽभवत् || ५-१८-३१
पत्रगुह्यान्तरे सक्तो हनुमान् संवृतोऽभवत् || ५-१८-३१
Thus Hanuma although of terrible energy was overshadowed by Ravana's brilliance and became rooted
behind a group of leaves and was concealed.
स तामसितकेशान्तां सुश्रोणीं संहतस्तनीम् |
दिदृक्षुरसितापाङ्गमुपावर्तत रावणः || ५-१८-३२
दिदृक्षुरसितापाङ्गमुपावर्तत रावणः || ५-१८-३२
That Ravana neared Seetha with black hair, with charming limbs with well knit breasts, with black
corners of eyes, wishing to see Her.
इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे आदिकाव्ये सुन्दरकाण्डे अष्टादशः सर्गः