अरण्य-काण्ड > शूपर्णखां कि दुर्दशा देख खर द्वारा १४ राक्षस भेजना
Shuurpanakha narrates her woeful story to her brother Khara ncriminating Seetha in particular. She wants
Khara to wage a war so that she could drink Seetha's blood. Khara in order to appease his sister sends
fourteen demons to eliminate Rama.
ताम् तथा पतिताम् दृष्ट्वा विरूपाम् शोणित उक्षिताम् |
भगिनीम् क्रोध संतप्तः खरः पप्रच्छ्ह राक्षसः || ३-१९-१
भगिनीम् क्रोध संतप्तः खरः पप्रच्छ्ह राक्षसः || ३-१९-१
On seeing her who fell before him in a misshapen and blood-soaked condition, demon Khara is all stewed
up and asked her. [3-19-1]
उत्तिष्ठ तावत् आख्याहि प्रमोहम् जहि संभ्रमम् |
व्यक्तम् आख्याहि केन त्वम् एवम् रूपा विरूपिता || ३-१९-२
व्यक्तम् आख्याहि केन त्वम् एवम् रूपा विरूपिता || ३-१९-२
"Rise up, first tell me clearly putting away your flurry and fluster, who disfigured your form in this
way. [3-19-2]
कः कृष्ण सर्पम् असीनम् आशी विषम नागसम् |
तुदति अभिसमापन्नम् अ.ंगुलि अग्रेण लीलया || ३-१९-३
तुदति अभिसमापन्नम् अ.ंगुलि अग्रेण लीलया || ३-१९-३
"Who for sport is poking his fingertip at a venomously fanged black-cobra that has chanced in his close
proximity but slouching down inoffensively. [3-19-3]
काल पाशम् समासज्य कण्ठे मोहात् न जानते |
यः त्वाम् अद्य समासाद्य पीतवान् विषम् उत्तमम् || ३-१९-४
यः त्वाम् अद्य समासाद्य पीतवान् विषम् उत्तमम् || ३-१९-४
"Who on harrowing you is now heedless about his gulping a deadly poison, or about his foolish bracing
the noose of Time around his own neck. [3-19-4]
बल विक्रम संपन्ना कामगा काम रूपिणी |
इमाम् अवस्थाम् नीता त्वम् केन अंतक समा गता || ३-१९-५
इमाम् अवस्थाम् नीता त्वम् केन अंतक समा गता || ३-१९-५
"You are gifted with boldness and braveness, a whimsical rover, a guise changer by your wish, a coequal
of Terminator, but to whom you have gone and by whom you are led into this kind of plight. [3-19-5]
देव गन्धर्व भूतानाम् ऋषीणाम् च महात्मनाम् |
को अयम् एवम् महावीर्यः त्वाम् विरूपाम् चकार ह || ३-१९-६
को अयम् एवम् महावीर्यः त्वाम् विरूपाम् चकार ह || ३-१९-६
"Who is that kind of highly intrepid warper, either from gods, or from celestials or from high-souled
sages who indeed rendered you shapeless. [3-19-6]
न हि पश्यामि अहम् लोके यः कुर्यात् मम विप्रियम् |
अमरेषु सहस्राक्षम् महएन्द्रम् पाकशासनम् || ३-१९-७
अमरेषु सहस्राक्षम् महएन्द्रम् पाकशासनम् || ३-१९-७
"Indeed, I do not find anyone who causes displeasure to me in this world, even among divinities including
the thousand eyed Indra, the controller of demon Paaka. [3-19-7]
अद्य अहम् मार्गणैः प्राणान् आदास्ये जीवितांतगैः |
सलिले क्षीरम् आसक्तम् निष्पिबन् इव सारसः || ३-१९-८
सलिले क्षीरम् आसक्तम् निष्पिबन् इव सारसः || ३-१९-८
"Now, I will take away the lives of that miscreant with my arrows that are terminators of lives, as
a swan would drink milk to dregs even if it is mingled in water, duly separating milk from water. [3-19-8]
निहतस्य मया संख्ये शर संकृत्त मर्मणः |
सफेनम् रुधिरम् कस्य मेदिनी पातुम् इच्छ्हसि || ३-१९-९
सफेनम् रुधिरम् कस्य मेदिनी पातुम् इच्छ्हसि || ३-१९-९
"Whose frothy blood is it that the earth wishes to quaff when I cut off his crucial organs by my arrows
and drop him dead in a combat. [3-19-9]
कस्य पत्ररथाः कायात् मांसम् उत्कृत्य संगताः |
प्रहृष्टा भक्षयिष्यन्ति निहतस्य मया रणे || ३-१९-१०
प्रहृष्टा भक्षयिष्यन्ति निहतस्य मया रणे || ३-१९-१०
"Whose body is it from which birds pressing round gladly wish to wring flesh to pieces for eating when
I slay him in war. [3-19-10]
तम् न देवा न गंधर्वा न पिशाचा न राक्षसाः |
मया अपकृष्टम् कृपणम् शक्ताः त्रातुम् इह आहवे || ३-१९-११
मया अपकृष्टम् कृपणम् शक्ताः त्रातुम् इह आहवे || ३-१९-११
"Now, when I haul him easily on the ground in a battle that villain will be unredeemable either by gods,
celestials, evil spirits, or by demons. [3-19-11]
उपलभ्य शनैः संज्ञाम् तम् मे शंसितुम् अर्हसि |
येन त्वम् दुर्विनीतेन वने विक्रम्य निर्जिता || ३-१९-१२
येन त्वम् दुर्विनीतेन वने विक्रम्य निर्जिता || ३-१९-१२
"It will be apt of you to gather your sensitivity slowly and tell me as to which miscreant attacked
and worsted you in the forest." Thus Khara spoke to Shuurpanakha. [3-19-12]
इति भ्रातुर् वचः श्रुत्वा क्रुद्धस्य च विशेषतः |
ततः शूर्पणखा वाक्यम् सबाष्पम् इदम् अब्रवीत् || ३-१९-१३
ततः शूर्पणखा वाक्यम् सबाष्पम् इदम् अब्रवीत् || ३-१९-१३
On hearing this kind of words of her brother, especially who is rancorous, then Shuurpanakha spoke these
words, tearfully. [3-19-13]
तरुणौ रूप संपन्नौ सुकूमारौ महाबलौ |
पुण्डरीक विशालाक्षौ चीर कृष्ण अजिन अंबरौ || ३-१९-१४
फल मूल अशिनौ दान्तौ तापसौ ब्रह्मचारिणौ |
पुत्रौ दशरथस्य आस्ताम् भ्रातरौ राम लक्ष्मनौ || ३-१९-१५
पुण्डरीक विशालाक्षौ चीर कृष्ण अजिन अंबरौ || ३-१९-१४
फल मूल अशिनौ दान्तौ तापसौ ब्रह्मचारिणौ |
पुत्रौ दशरथस्य आस्ताम् भ्रातरौ राम लक्ष्मनौ || ३-१९-१५
"Those two are in adulthood, good-looking, gentle yet greatly mighty, eyes broad like lotuses, dressed
in jute-cloths and deerskin, subsistent on fruits and tubers, composed, sagacious and celibate, and
they are the sons of Dasharatha, namely Rama and Lakshmana. [3-19-14,15]
गन्धर्व राज प्रतिमौ पार्थिव
व्यन्जन अन्वितौ |
देवौ वा दानवौ - मानुषौ - वा तौ न तर्कयितुम् उत्सहे || ३-१९-१६
देवौ वा दानवौ - मानुषौ - वा तौ न तर्कयितुम् उत्सहे || ३-१९-१६
"Having all the aspects
of kings they equal the kings of gandharva celestials, and I am ill-disposed to differentiate whether
they two are gods or demons. [3-19-16]
तरुणी रूपसंपन्ना सर्वाअभरण
भूषिता |
दृष्टा तत्र मया नारी तयोर् मध्ये सुमध्यमा || ३-१९-१७
दृष्टा तत्र मया नारी तयोर् मध्ये सुमध्यमा || ३-१९-१७
" I have seen a curvaceous
lady between those two, a ripely beauty, rich in comeliness, adorned with lots of ornaments. [3-19-17]
ताभ्याम् उभाभ्याम् संभूय
प्रमदाम् अधिकृत्य ताम् |
इमाम् अवस्थाम् नीता अहम् यथा अनाथा सती तथा || ३-१९-१८
इमाम् अवस्थाम् नीता अहम् यथा अनाथा सती तथा || ३-१९-१८
"Owing to that woman I am
led into this sort of situation, together by those two, as with an insecure female. [3-19-18]
तस्याः च अनृजु वृत्तायाः
तयोः च हतयोर् अहम् |
सफेनम् पातुम् इच्छ्हामि रुधिरम् रण मूर्धनि || ३-१९-१९
सफेनम् पातुम् इच्छ्हामि रुधिरम् रण मूर्धनि || ३-१९-१९
"Staying in the van of war
I wish to drink the frothy blood of that guileful Seetha along with that of those two, Rama and Lakshmana,
when they are killed in war. [3-19-19]
एष मे प्रथमः कामः कृतः तत्र
त्वया भवेत् |
तस्याः तयोः च रुधिरम् पिबेयम् अहम् आहवे || ३-१९-२०
तस्याः तयोः च रुधिरम् पिबेयम् अहम् आहवे || ३-१९-२०
"I shall drink her blood
and also that of those two in war, this being my prime longing let it be fulfilled by you." Thus wailed
Shuurpanakha before her brother Khara. [3-19-20]
इति तस्याम् ब्रुवाणायाम्
चतुर् दश महाबलान् |
व्यादिदेश खरः क्रुद्धो राक्षसान् अंतकोपमान् || ३-१९-२१
व्यादिदेश खरः क्रुद्धो राक्षसान् अंतकोपमान् || ३-१९-२१
While she is saying like
that Khara vengefully summoned fourteen great mighty demons that are similar to the Terminator. [3-19-21]
मानुषौ शस्त्र संपन्नौ चीर
कृष्ण अजिन अंबरौ |
प्रविष्टौ दण्डकारण्यम् घोरम् प्रमदया सह || ३-१९-२२
प्रविष्टौ दण्डकारण्यम् घोरम् प्रमदया सह || ३-१९-२२
"Wielding weapons and wearing
jute-cloths and deerskin two humans have got into ghastly forest of Dandaka along with a woman of age."
Thus Khara is ordering the fourteen demons. [3-19-22]
तौ हत्वा ताम् च दुर्वृत्ताम्
उपावर्तितुम् अर्हथ |
इयम् च रुधिरम् तेषाम् भगिनी मम पास्यति || ३-१९-२३
इयम् च रुधिरम् तेषाम् भगिनी मम पास्यति || ३-१९-२३
"You shall return to me only on killing those two and also that
treacherous woman, and their blood this sister of mine will drink. [3-19-23]
मनोरथो अयम् इष्टो अस्या भगिन्या मम राक्षसाः |
शीघ्रम् संपद्यताम् गत्वा तौ प्रमथ्य स्व तेजसा || ३-१९-२४
शीघ्रम् संपद्यताम् गत्वा तौ प्रमथ्य स्व तेजसा || ३-१९-२४
"Oh, demons, on going there swiftly stamp them out by you own
vigour, thus let the fanciful hearty desire of my sister be achieved. [3-19-24]
युष्माबिः निर्हतो दृष्ट्वा तौ उभौ भ्रातौ रणे |
इयम् प्रहृष्टा मुदिता रुधिरम् युधि पास्यति || ३-१९-२५
इयम् प्रहृष्टा मुदिता रुधिरम् युधि पास्यति || ३-१९-२५
"On seeing your finishing those two brothers flatly in a war she
this sister of mine will be gladdened, and then she drinks their blood in war, amusingly. [3-19-25]
इति प्रतिसमादिष्टा राक्षसाः ते चतुर् दश |
तत्र जग्मुः तया सार्धम् घना वातेरिताः यथा || ३-१९-२६
तत्र जग्मुः तया सार्धम् घना वातेरिताः यथा || ३-१९-२६
In this way when Khara ordered those fourteen demons, they have
gone to Panchavati along with Shuurpanakha like black-clouds glided by gales. [3-19-26]
ततस्तु ते तम् समुदर्ग तेजसम्
तथापि तीक्ष्ण प्रदरा निशाचरा |
न शेकुर् एनम् सहसा प्रमर्दितुम्
वनद्विपा दीप्त्वम् इव अग्निम् उथितम् || ३-१९-२७
तथापि तीक्ष्ण प्रदरा निशाचरा |
न शेकुर् एनम् सहसा प्रमर्दितुम्
वनद्विपा दीप्त्वम् इव अग्निम् उथितम् || ३-१९-२७
But then, though the nightwalker wielding sharp arrows have become
ineffectual to trounce Rama like the wild elephants which will become ineffectual to overcome the blazingly
uprising wildfire. [3-19-27]
इति वाल्मीकि रामायणे आदि काव्ये अरण्य काण्डे एकोनविंहः सर्गः